Decyzja o opuszczeniu sprawcy przemocy w związku jest często niezwykle trudna i skomplikowana z wielu powodów. Jako psycholog, mogę wskazać kilka kluczowych czynników psychologicznych, społecznych i ekonomicznych, które wpływają na to, jak trudno jest ofiarom podjąć ten krok.
1. Więzi emocjonalne i nadzieja na zmianę
Wiele osób pozostaje w relacjach przemocowych z nadzieją, że ich partner się zmieni. Może to wynikać z wcześniejszych pozytywnych doświadczeń w związku lub z miłości, którą nadal czują do partnera. Wiara w to, że sprawca przemocy może powrócić do stanu sprzed rozpoczęcia przemocy, jest silnym motywatorem do pozostania w związku.
2. Strach przed konsekwencjami
Strach przed odwetem ze strony sprawcy może paraliżować i uniemożliwić opuszczenie związku. Ofiary mogą obawiać się większej przemocy, jeśli zdecydują się odejść, zwłaszcza jeśli sprawca groził im lub ich bliskim.
3. Izolacja społeczna
Sprawcy przemocy często izolują swoje ofiary od rodziny i przyjaciół, co skutecznie ogranicza ich dostęp do wsparcia zewnętrznego. Izolacja ta zwiększa zależność emocjonalną i logistyczną ofiary od sprawcy, utrudniając podjęcie decyzji o odejściu.
4. Niska samoocena i poczucie winy
Przemoc psychiczna, która często towarzyszy przemocy fizycznej, może prowadzić do erozji poczucia własnej wartości ofiary. Sprawcy mogą manipulować ofiarami, przekonując je, że zasługują na złe traktowanie lub że to one są odpowiedzialne za przemoc. Takie przekonania znacząco utrudniają ofiarom podjęcie decyzji o odejściu.
5. Problemy ekonomiczne
Często ofiary zależą finansowo od swoich sprawców, co może utrudniać im samodzielne życie poza związkiem. Brak środków finansowych, dostępu do mieszkania czy obawa przed biedą mogą zatrzymać ofiary w przemocowych związkach.
6. Wpływ kulturowy i społeczny
W niektórych kulturach i społecznościach rozwód lub rozstanie są źle widziane, a ofiary mogą obawiać się stygmatyzacji i odrzucenia społecznego. Dodatkowo, presja na utrzymanie „całej” rodziny dla dobra dzieci może być kolejnym czynnikiem utrudniającym decyzję o odejściu.
7. Odpowiedzialność za dzieci
Obawy o przyszłość dzieci, w tym kwestie opieki i możliwe konsekwencje dla ich dobrostanu, mogą sprawić, że ofiary będą wahać się, czy opuścić sprawcę przemocy.
Jako psycholog, spotykam w swojej praktyce wiele osób, które doświadczyły przemocy w związkach. Oto historia dwóch moich pacjentów( imiona zmienione ) , Anny i Tomasza, którzy dzięki terapii zdołali przełamać ten destrukcyjny wzorzec i zbudować nowe życie.
Historia Anny
Anna trafiła do mnie po kilku latach trwania w przemocowym związku. Przemoc była głównie psychiczna, ale zdarzały się również incydenty fizyczne.
Gdy Anna przyszła na pierwszą sesję, była pełna lęku, miała niską samoocenę i poczucie bezsilności. W naszej pracy skupiłyśmy się na odbudowaniu jej poczucia własnej wartości i na rozwoju zdolności do stawiania granic. Używałyśmy technik poznawczo-behawioralnych, aby zmienić jej przekonania o sobie i swoich prawach.
Stopniowo Anna zaczęła rozumieć, że nie jest odpowiedzialna za przemoc, której doświadczała. Pracowałyśmy nad wzmocnieniem jej sieci wsparcia społecznego, w tym ponownym nawiązaniu kontaktów z rodziną i przyjaciółmi, od których izolowała się pod wpływem partnera. Po miesiącu terapii Anna podjęła decyzję o definitywnym rozstaniu z partnerem i rozpoczęła nowy rozdział w swoim życiu, wolny od przemocy.
Historia Tomasza
Tomasz przyszedł do mnie na terapię na sugestię przyjaciela, po tym jak jego długotrwały związek zakończył się dramatycznie. Jego partnerka stosowała przemoc psychiczną, często go poniżając i manipulując. Tomasz miał trudności z identyfikacją tego, co przeżywał, jako przemocy, ponieważ społecznie rzadziej mówi się o przemocy ze strony kobiet.
Nasze sesje koncentrowały się na pracy nad rozpoznawaniem i nazywaniem emocji, co było dla Tomasza szczególnie trudne. Uczyliśmy się również, jak rozpoznawać manipulacyjne zachowania i jak się przed nimi bronić. Przez terapię poznawczo-behawioralną Tomasz stopniowo odzyskiwał kontrolę nad swoim życiem i uczył się, jak budować zdrowe relacje oparte na wzajemnym szacunku.
Nowe Życie
Dzięki terapii, zarówno Anna jak i Tomasz nauczyli się identyfikować toksyczne wzorce w związkach i zdobyli narzędzia potrzebne do ich przełamywania.
Oboje znaleźli nową siłę w sobie i zaczęli nowe życie bez przemocy.
Anna zaangażowała się w działalność społeczną, wspierając inne ofiary przemocy.
Tomasz z kolei znalazł nową partnerkę, z którą buduje zdrową i wspierającą relację.
Historie takie jak Anny i Tomasza pokazują, jak terapia może odmienić życie osób doświadczających przemocy w związkach, dając im narzędzia do przełamywania destrukcyjnych wzorców i budowania lepszego, zdrowszego życia.
Mężczyźni, podobnie jak kobiety, mogą cierpieć na depresję, lęk, zaburzenia stresu pourazowego, a także inne poważne konsekwencje zdrowotne wynikające z bycia ofiarami przemocy.
Przemoc w związkach jest zjawiskiem uniwersalnym, które dotyka osób niezależnie od płci.