Jako Mental Balance Therapy Psychological Help Center Małgorzata Korbal- Świniarska i Teresa Łącka Psycholog miałyśmy przyjemność przeprowadzić zajęcia warsztatowe dla rodziców nastolatków uczęszczających do liceum.
Celem spotkania pod nazwą “Zbuntowany Nastolatek” było udzielenie Rodzicom odpowiedzi na najczęściej zadawane pytania:
Dlaczego nastolatki stają się buntownicze?
Co możemy zrobić, aby bunt służył rozwojowi nastolatków?
Dojrzewanie to etap rozwojowy często kojarzony z buntem i sprzeciwem wobec władzy i autorytetów. Bunt tej fazy jest reakcją nastolatków na społeczeństwo, które nie pozwala im budować swojej przyszłości w pokojowy sposób. Dziś wielu nastolatków boi się niepewności jutra i nieustannie konfrontuje się ze światem, który prosi ich, aby porzucili dziecięcą beztroskę i wzięli na siebie dorosłe obowiązki.
Dlaczego nastolatki się buntują?
Współczesne pokolenie, w odróżnieniu od poprzednich, nie wyraża już swojego dyskomfortu wchodząc w zewnętrzny konflikt, agresję. Teraz jest on skierowany do wewnątrz. Ciało stało się narzędziem, na które wylewa się ból, na którym uwalnia się dyskomfort mający znacznie głębsze korzenie. Dzieciom czasami trudno jest dzielić się tym bólem, bo nie chcą obarczać odpowiedzialnością swoich rodziców, postrzeganych jako kruchych. Aby nie martwić dorosłych, dzieci ukrywają swój dyskomfort, tłumią go. Napięcie to przenosi się na samego nastolatka, na jego ciało w postaci: samookaleczeń, zaburzeń lękowych, zaburzeń odżywiania, wycofania społecznego, a w skrajnych przypadkach nawet próby samobójcze.
W tak delikatnym okresie przejściowym jakim jest adolescencja, środowisko rodzinne może stanowić cenny zasób. Konieczna jest również edukacja na temat bólu, aby ludzie zrozumieli, że trudności są częścią istnienia i należy je akceptować, a nie eliminować.
W okresie dojrzewania fundamentalne znaczenie ma także proces porównywania z rówieśnikami. Dzieci zaczynają tworzyć własną tożsamość nie tylko poprzez rodziców, ale także eksperymentując z relacjami. Przyjaciele stają się lustrem, w którym można przeglądać i dzielić się swoimi obawami i wątpliwościami. Proces porównania nie zawsze daje pozytywne wyniki. Ogromne znaczenie, jakie przywiązuje się do popularności i wizerunku, stwarza wygórowane oczekiwania. W obliczu tych oczekiwań nastolatki czują się stale wystawione na próbę. Istnieje zatem poczucie niekompletności potęgowane przez media społecznościowe, które przywiązują przesadną wagę do kultu ciała. Nie czują się wystarczającymi, bo narzucone przez społeczeństwo standardy wykonawcze i estetyczne są zbyt wysokie i często nieosiągalne.
W cięższych przypadkach dyskomfort staje się tak nie do zniesienia, że niektóre dzieci wycofują się ze szkoły i doświadczeń społecznych. Należy zatem zwrócić szczególną uwagę na poszanowanie prywatności i granic osobistych.
Współczesne zauważalne zainteresowanie związkami z naciskiem na sferę seksu, zmieniło także postrzeganie intymności, która przyjęła rolę niemal marginalną. W przeciwieństwie do poprzednich pokoleń, dzisiejsza młodzież nie dorasta w seksofobicznym społeczeństwie, w którym seks i odkrywanie ciała są uważane za tabu. Nie ma już natomiast ciekawości wynikającej z zakazu; łatwy dostęp do materiałów pornograficznych przesunął uwagę z wiedzy o ciele na poszukiwanie aprobaty i popularności. Szukamy u innych potwierdzenia własnych wartości w oparciu o wizerunek.
Dynamiczna ewolucja społeczeństwa zmieniła potrzeby i trudności współczesnej młodzieży. Konieczne jest pozbycie się stereotypów na temat nastolatków i przyjęcie ich słabości i obaw z wielką wrażliwością. Dzięki takiemu spojrzeniu będziemy w stanie zrozumieć nastolatków i nadać głębszy sens kryzysowi dojrzewania.
Na symptomy buntu nastoletniego wskazują następujące postawy:
Zachowania autodestrukcyjne i agresywne
Słabe wyniki w nauce
Eksperymentowanie z używkami
Łamanie zasad i granic
Inne zachowania ryzykowne
Radzenie sobie ze zbuntowanym nastolatkiem bywa bardzo wyczerpujące dla rodziców, ale istnieje wiele sposobów na poprawę relacji z dziećmi.
W trakcie przeprowadzonych warsztatów skupiliśmy się również na zachowanich rodzicielskich pomocnych w ułożeniu dobrej relacji z nastolatkiem jak:
1. Ustalenie jasnych zasad.
Nastolatki muszą zrozumieć podstawowe zasady panujące w domu i nauczyć się je szanować. Ważne jest, aby zasady te były klarowne i wyrażone werbalnie, aby nie było wątpliwości, czego się od nich oczekuje.
2. Otwarta komunikacja i uważne słuchanie.
Kiedy nastolatki nie czują się słuchane przez rodziców, mogą zachowywać się buntowniczo. Natomiast, jeśli poczują wsparcie ze strony otoczenia, prawdopodobnie się otworzą. Dlatego staraj się działać empatycznie i asertywnie omawiaj konflikty.
3. Wybór właściwego momentu rozwiązania problemów.
Rodzice muszą zastanowić się, kiedy jest właściwy moment na rozwiązanie problemu, a kiedy mogą odpuścić. W obliczu zbuntowanego nastolatka niezbędna jest cierpliwość i umiejętność radzenia sobie z emocjami. Zbuntowany nastolatek może zniszczyć harmonię w rodzinie. Z tego powodu musimy odpowiednio zareagować na daną sytuację i ustalić rozsądne granice, których należy przestrzegać. Chociaż okres dojrzewania często charakteryzuje się buntowniczą postawą, nie powinniśmy tolerować postaw, które w rezultacie powodują inne problemy dla naszego zdrowia psychicznego.
Zarysowana wyżej problematyka dała podłoże do ożywionej dyskusji Rodziców, dzielenia się wiedzą i doświadczeniami, co nam, jako prowadzącym uzmysłowiło ogromną potrzebę edukowania i wspierania Opiekunów nastolatków i wspólnego mierzenia się z wyzwaniami współczesności.
Serdecznie zapraszamy na kolejne edycje warsztatów dla rodziców nastolatków!