Zgodnie z teorią pięciu cech osobowości („Wielka Piątka”) osobowość dzieci mogą ewoluować w zależności od interakcji między ich indywidualnymi cechami a wpływami środowiska, w którym dorastają.
Oto jak osobowość dzieci może ewoluować w zależności od każdej z pięciu cech:
- dziecko ekstrawertyczne – dzieci, które początkowo mają cechy ekstrawertyczne (są towarzyskie , energiczne i nie mają trudności w wyrażaniu swoich uczuć), mogą w miarę wzrostu rozwijać te cechy. Mogą mieć skłonność do działań społecznych, budowania przyjaźni i czuć się dobrze w dużych grupach. Są jednak również dzieci, które mimo że mają ekstrawertycznych rodziców, rozwijają w sobie cechy introwertyczne lub bardziej powściągliwe;
- dziecko ugodowe– dzieci współpracujące, empatyczne , delikatne mogą ujawnić te cechy wraz z wiekiem.
- dziecko otwarte – otwarte dzieci są kreatywne, ciekawe świata i mają bardzo rozwiniętą wyobraźnię. Są bardziej chętni do odkrywania nowych pomysłów, wykazują zwiększone zainteresowanie sztuką i kulturą i zazwyczaj są elastyczni w swoim myśleniu. Są jednak też dzieci, które mogą wykazywać cechy bardziej konserwatywne lub być oporne na zmiany, nawet jeśli ich środowisko rodzinne jest twórcze i otwarte;
- dziecko sumienne – dzieci charakteryzujące się sumiennością są z reguły uporządkowane, zdyscyplinowane i odpowiedzialne, a wraz z wiekiem mogą rozwijać te cechy. Mogą wykazywać większą chęć osiągania swoich celów, osiągania dobrych wyników w nauce i odpowiedzialności za realizację zadań;
- dziecko neurotyczne – niektóre dzieci mogą być predysponowane do rozwoju cech neurotycznych, takich jak stany lękowe, ciągły niepokój i niestabilność emocjonalna. Mogą być bardziej wrażliwi na stres, mogą mieć tendencje depresyjne lub lękowe i mogą być bardziej podatni na intensywne negatywne emocje. Są jednak dzieci, które potrafią opracować zdrowe strategie adaptacyjne i nauczyć się lepiej zarządzać swoimi emocjami, nawet jeśli pochodzą z rodzin, w których rodzice są neurotyczni.
Warto pamiętać ,że osobowość rodziców ma ogromny wpływ na rozwój dziecka dlatego każdy rodzic , opiekun powinien być świadomy własnych cech i zachowań .